Wagenberg was ten tijde van de oorlog, een opvangdorp voor veel kinderen op de vlucht. Die kinderen kwamen onder andere uit Vlissingen en Middelburg en later zelfs uit Den Haag. In het huidige Plexat, toen ‘Huize Kinderland’, werden ze ondergebracht en later ook in het gevorderde patronaatsgebouw. De bevrijding van het dorp op zaterdag 4 november 1944 ging niet zonder slag of stoot. Wagenberg lag namelijk in de directe vuurlinie van Duits geschut dat opgesteld stond in Helkant en Poolse kanonnen die langs de Mark stonden. Meerdere granaten vernielden huizen en kostten aan diverse dorpsbewoners het leven.
Vanuit Terheijden trokken de bevrijders door naar Wagenberg en beide dorpen werden op dezelfde dag bevrijd. De slag om Wagenberg was een soort verlengde van die van Terheijden. Al een paar dagen vóór die zaterdag 4 november 1944, hoorden de bewoners van Wagenberg het oorlogsgeweld steeds dichterbij komen en de explosie op maandag 30 oktober van de opgeblazen bruggen tussen Breda en Terheijden, was in Wagenberg duidelijk te horen. Weinigen waagden zich in die week op straat omdat er elke dag wel ergens granaten insloegen. Granaten onder andere afkomstig van spitfires die de Poolse infanteristen ondersteunden bij de opmars. Zo zijn er diverse huizen en boerderijen vernietigd en vielen er ook diverse dodelijke slachtoffers te betreuren. Een dodelijk slachtoffer uit Wagenberg, viel er ook aan de andere kant. Soldaat De Kroon namelijk. Hij vocht mee aan de zijde van de bevrijders en bekocht dat met zijn leven. Op de begraafplaats in Wagenberg ligt hij begraven en zijn graf heeft de status van een oorlogsgraf.
In het huidige Plexat dat destijds Huize Kinderland heette, werden kinderen opgevangen die samen met hun ouders geëvacueerd waren. In eerste instantie waren dat 19 jongens en 15 meisjes uit Vlissingen en Middelburg. Later kwamen daar meer kinderen bij o.a. uit Den Haag. Ook twee leerkrachten uit Den Haag kwamen naar Wagenberg. Omdat het gebouw te klein werd, werd het patronaatsgebouw gevorderd. Het Patronaat stond op de plaats waar nu het appartementencomplex aan de Brouwerijstraat staat. Na de oorlog is Wagenberg bedankt voor het opvangen en onderbrengen van evacués die ‘vier jaar lang verdreven werden van huis en hof’ zoals één van de bedankteksten luidt. Een bedanktekst van de burgemeester en wethouders van de gemeente Middelburg.
(Bron o.a. Heemkundekring De Vlasselt/Johan van der Made.)
(Foto’s o.a. Keystone Press/collectie Gen. Maczekmuseum/archief Nigel Duncas/Jan vd Sluys)
