Baronie-namen

In de Terheijdense Molenpolder liggen straten met vreemde namen. Deze hebben betrekking op familienamen van bestuurders van Het Land van Breda, later De Baronie genaamd. Adellijke families die vanaf de 13e eeuw over de stad en zijn omgeving heer en meester waren en dus ook over Terheijden.

De Schotenstraat is ontleend aan de familie Van Schoten. Tijdens hun heerschappij heeft Breda in het jaar 1252 stadsrechten verkregen.

De Liedekerkestraat: Raso van Gaveren de Heer van Liedekerke werd in 1287 Heer van Breda. Hij was gehuwd met Sophia van Breda, een dochter van de Godfried van Schoten. Na het bestuur van Raso II en Raso III en Philips van Gaveren-Liedekerke trouwde dochter Adelise met Gerard van Rassegem.

De Rassegemstraat: Laatstgenoemde regeerde van 1318 tot 1327, waarna hij het land van Breda overdroeg aan de Hertog Jan III van Brabant.

De Brabantstraat: Deze straat dankt zijn naam niet aan de provincie Noord-Brabant, maar aan het oude Hertogdom Brabant. Daaruit zijn later ook de Belgische provincies Antwerpen en Brabant voortgekomen. Hertog Jan was Heer van Breda van 1327 tot 1339. In deze periode kreeg Terheijden een eigen dorpsbestuur.

De Duvenvoordestraat: Willem van Duvenvoorde was al schout van Geertruidenberg, aangesteld door de Graaf van Holland. Daarna werd hij Heer van Oosterhout en bezat daar een kasteel, nu de ruïne Slotbosse Toren. In Breda liet hij een stadsmuur bouwen, waarin drie toegangspoorten waren met bruggen ervoor. De stadsmuur sloot aan op het kasteel, dat er al stond; nu is daar de KMA. Van Duvenvoorde kocht in 1334 de dorpen Zonzeel en Vlasselt met Heerheiden. Deze dorpsnamen zijn later veranderd in Langeweg, Wagenberg en Terheijden. Hij bezat ook een grote boerderij in de Hoevenseweg met de naam Hofstad Waghenbergh. Vanuit Lage Zwaluwe liet hij een weg aanleggen naar zij hofstad, die Heer Willemsdijk genoemd werd.

De Polanenstraat: In 1350 werd Willem's neef Jan van Polanen de nieuwe Heer van Stad en Land van Breda. Na hem kwam zoon Jan II en vervolgens diens dochter Johanna van Polanen.

De Nassaustraat: Johanna van Polanen trouwde in 1404 met een Duitse graaf Engelbrecht van Nassau. Hier stamt ons koningshuis van af. Hendrik III van Nassau maakte van het Bredase kasteel een paleis. De 18e eeuwse graaf Lodewijk van Nassau heeft van 1740 tot 1747 in Terheijden gewoond op ‘t Slotje en Groot Munnikenhof. Het Oranjeplein Een bekende Nassau was Willem (1533-1584) die de titel Prins van Oranje kreeg. Deze naam komt uit Frankrijk, waar Orange een prinsdom was.

De Baroniestraat: Deze straat herinnert ons aan de Baronie van Breda. De Nassaus voerden de titel baron, waar de gebiedsnaam van is afgeleid. Tot de Franse Tijd rond 1800 heeft de bestuursvorm Heer van Breda bestaan en is toen afgeschaft.

Over de hier genoemde personen en hun invloed op Terheijden verwijs ik graag naar Vlasselt-boekje 123 van Adrie Welten: 'Bestuurders, grenzen en ontginningen tot 1500'.

Johan van der Made

Beelden bij dit artikel