In het eerste deel van de eeuwenoude Brouwerijstraat is al een aantal oude winkels genoemd en ook in het vervolg van deze straat zijn er nogal wat winkeltjes geweest. Daarnaast was en is er ook veel bedrijvigheid. Er heeft tot 1944 een school gestaan en de harmonie had er haar eerste clubcafé. We vervolgens ons tochtje vanaf de plek waar de heel oude boerderij heeft gestaan op het hoogste punt van Wagenberg, nu nr. 15-15a.
In 1904 is, midden in de Brouwerijstraat, door een fotograaf een foto gemaakt voor een ansichtkaart. We zien daarop de kerktoren nog deels in de steigers, want de nieuwe kerk was in aanbouw. De oude kerk was toen nog in gebruik, de lage kerktoren staat iets voor de veel hogere toren.
De huizen links en rechts in de Brouwerijstraat van 1904 zijn nog wel te herkennen, maar in het midden van de foto is dat niet meer het geval. Daar stonden enkele boerderijen met rieten daken, waarvan er enkele zijn afgebrand. De boerenwoning, nu ter plaatse van nr. 15 en 15a, stond voor tegenwoordige begrippen 'op straat'.
Tussen de Brouwerijstraat en de Parallelweg liggen enkele smalle paadjes, ook wel brandgangetjes genoemd. Die zouden oorspronkelijk bedoeld zijn in geval van brand in de Brouwerijstraat. Dat was voor dat er waterleiding was en toen moest het bluswater worden opgepompt uit de sloot langs de Parallelweg.
Vermeldenswaard – en mogelijk niet volledig – zijn de volgende adressen. Voor meer informatie verwijs ik naar Vlasselt-boekje 69 'Ambachten en beroepen in Wagenberg' (1994).
Nr. 14-16-18 Daar heeft vóór 1930 een boerderijtje gestaan.
Nr. 18: Winkeltje in ellengoed van Janus van Meer.
Nr. 17-19: Voerman Bezems en daarna Meeuwissen, kantoorhouder van de Spaarbank de Centrale Volksbank. Voerman Meeuwissen was beter bekend als Geert 'den Bessem'.
Nr. 20: Bedrijfsadres van Expeditiebedrijf Toon Joosen & Zoon (zie nr. 40-42).
Nr. 21: Boerderij van de kinderen van Schendel, daarna familie Loonen. Herbouwd na brand in 1939. De schuur was na de oorlog, vanaf eind 1944, een tijdje noodkerk tot de kerk weer te gebruiken was.
Nr. 22: Stoffenwinkeltje van de gezusters De Glas en de woning van molenaar Van de Reyt. Daarna Van Schendel de meteropnemer-incasseerder van de PNEM en vervolgens handel in visserij-artikelen.
Nr. 23: Transportbedrijf Van Groesen, afkomstig van Nieuwstraat 1 en later weer naar terug verplaatst. Nu is daar 'Footprint pedicure'.
Nr. 25: Zadelmakerij van Somers en tevens schoenwinkel.
Nr. 27: 'Het Schoolhuis anno 1884', woning van meerdere hoofdonderwijzers van de jongensschool van 1884 tot 1963.
Nr. 29: Hier heeft de jongensschool gestaan van 1884 tot 1944. Daarna aannemer Van Gils (gekomen van nr. 34). Nu 'Acacia-Robinia' voor duurzame houten speeltoestellen.
Nr. 30: Kruidenier en rietdekker-slachter Van Schendel. Later winkel en zadelmakerij van Oscar Driesen, die zijn winkel heeft verplaatst naar nr. 55.
Nr. 31: Timmerbedrijf van de familie Hessels. Nu 'Aannemersbedrijf A. Post'.
Nr. 33: Kuiper Van de Heuvel had hier eertijds ook een kruidenierswinkeltje en verkocht 5 sigaren voor 1 dubbeltje. Van Schendel veiling eiermijn, meteropnemer en incasseerder PNEM en ook nog kantoorhouder Hanzebank.
Nr. 34 Ook hier heeft een oud boerderijtje gestaan. Dit oude pand is kort voor de sloop in augustus 1963 nog vereeuwigd.
Nr. 35 – 41 Gebouwd in 1920-1921 als de eerste huurwoningen van Woningstichting Volksbelang. De eerste bewoner op 35 was veldwachter Verhoeven. Een veldwachter was een plaatselijke politieagent, min of meer te vergelijken met de tegenwoordige wijkagent.
Nr. 37: Schildersbedrijf familie Taabe (B214) gekomen van Dorpsstraat 1a. Sjef (Jos.) Taabe was amateurfotograaf en correspondent bij Dagblad De Stem (nu BN-DeStem).
Nr. 39: Schildersbedrijf en winkel van Mr. schilder en behanger Januske Langenberg
Op de foto uit de film van Wagenberg uit 1966 zien we in de verte Café de Harmonie te staan. Hierover volgende keer meer.
Johan van der Made.