Brouwerijstraat Wagenberg met het Heilig Hartbeeld, Patronaat, veldwachter J. Verhoeven, de Boerenleenbank, de Roskam en brouwerij De Zon.

De naam Brouwerijstraat op Wagenberg is in 1953 bij de officiële vaststelling ervan, wel zeer goed gekozen. Vóór die tijd was hier sprake van de Dorpstraat, zoals toen de hele lengte van Wagenberg werd genoemd. Het laatste gedeelte van die lange Dorpstraat heeft bij de invoering van de officiële straatnaam een afzonderlijke naam gekregen.

Met die naam kunnen we alleen maar gelukkig zijn. Brouwerijstraat betekent: straat naar de brouwerij. Tegenwoordig is aan het einde ervan geen bierbrouwerij meer te zien maar dat was vroeger anders. Met de naam Brouwerijstraat wordt de herinnering levendig gehouden aan de ruim 335 jaar geleden gestichte en vermaard geweest zijnde bierbrouwerij De Zon.

Op het einde van de 17e eeuw vinden we ter plaatse van café-restaurant De Ruif, al een herberg. De eerste waard was daar Cornelis van Asten, die in 1680 dit pand heeft laten bouwen op een hoger gelegen perceel gelegen 'aen Tijssenwegh en aen den Wagenberghsen Dijck'. Het bouwjaar was met fraaie cijfers op de voorgevel aangebracht maar die zijn nu helaas verdwenen.

De weduwe Van Asten hertrouwde met Jan Loonen, een koopman en tavenier. Naar alle waarschijnlijkheid moeten wij hem zien als de eerste brouwer. Behalve huis en herberg stond hier rond 1700 een pakhuis, stokerij, mouterij, schuur en koeikeet. De vaten, die Loonen met bier vulde, vonden hun weg naar de diverse herbergen in de omgeving. Binnen de gemeente werden dan ook veelvuldig vaten bier van Loonen aangetroffen, naast vaten uit de Terheijdense brouwerij De Swaan.

Op een in 1742 getekende landkaart van het gebied tussen Terheijden en Moerdijk staat op Wagenberg één huis getekend, precies op die plek en met de aanduiding 'Loonen'. Eeuwenlang was de brouwerij daar aan de rand van Wagenberg een begrip. Aan de overkant op Thijssenweg 2, was de eest (droogzolder voor mout) en de bottelarij (flessen gevuld).

Na bierbrouwer Biestraten kwam in 1878 Adrianus Luykx uit Zwaluwe op de brouwerij. Behalve bierbrouwer was hij ook mineraalwater-fabrikant. Hij leverde voorts nog 'limonades op kogelflesch, kwast, en alcoholvrije likeuren'. De laatste brouwer, in de toen als De Zon bekendstaande bierbrouwerij en café, was Andries van de Reijt. Hij was een zoon van de Wagenbergse molenaar en heeft gebrouwen tot 1928.

Het café is gebleven en de plaats heeft nog lang bekend gestaan als Den Brouwer. Het trefpunt heet nu De Ruif. Het hoogste punt van Wagenberg ligt hier in de Brouwerijstraat. Bij de woningen 15-15a, waar een grote boerenwoning heeft gestaan, is het 2,1 meter boven NAP.

Johan van der Made