Het had maar weinig gescheeld of het authentieke op verenigingsleven geschoeide en bruin café De Harmonie, was verdwenen uit de Markstraat, het dorpshart van Terheijden. Het café of ‘De Harmonie’, eerder bekend als ‘De Harmoniezaal’, bestaat al sedert omstreeks 1880. Daarvóór woonde er, tot zijn overlijden, de schoenmaker Johannes Hamels met zijn zuster Elisabeth die eerder in 1879 was overleden.
Het pand werd uit de nalatenschap gekocht door Martinus Marisse. Volgens de bevolkingsadministratie was Marisse op dit adres bekend als winkelier en later ook als herbergier. De plaatselijke harmonie ‘Beoefening der toonkunst’ had hier vrij snel onderdak gevonden als één van de eerste verenigingen, waarna er nog velen volgden. Het was logisch, dat het verenigingslokaal eerstens ‘De Harmoniezaal’ genoemd werd en later café ‘De Harmonie’. Het al uit negentiende eeuw stammende etablissement dreigde te worden opgeslokt door de uitbreidingsplannen van de zorginstelling Circonflex, opgevolgd door het woon- zorgcentrum Antonius Abt van de stichting Surplus. De eerste schermutselingen om het café te bemachtigen, te slopen en de vrijgekomen grond een zorgbestemming te geven, dateren al uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Ook de naastgelegen panden: het buurthuis De Dreef (het vroegere patronaatsgebouw), de bloemenwinkel van Vos en de al uit de zeventiende eeuw stammende voormalige combinatie school- en onderwijzerswoning – bekend onder naam Dorps Schoolhuis, moesten er aan geloven in de aanvankelijke plannenmakerij. De sloop van de panden en om de gronden te herbestemmen voor een zorginstelling, kon rekenen op een meerderheid van de gemeenteraad, met de Vooruitstrevende Partij (VP) in de coalitie, van de toenmalige gemeente Terheijden. De inwoners uit Terheijden zagen geen brood in de afbraakplannen waarbij juist ‘hun’ café er aan moest geloven. Er werd een heus actiecomité opgericht onder de naam ‘Café Harmonie moet blijven’ nota bene gesteund door de VP die ook hun thuisbasis zag verdwijnen. In de daarop volgende jaren van getouwtrek tussen partijen zoals de gemeente, de zorginstelling, het actiecomité en de eigenaar van het pand, hakte bierbrouwer Grolsch in 2004 de knoop door en het pand werd definitief niet verkocht en bleef als café gespaard. Zo’n dertigtal verenigingen, waaronder muziekvereniging Harmonie Terheijden, gemengd koor Steluta, de Vrouwenbond, het Traais smartlappenkoor en vele anderen, konden opgelucht ademhalen.
De volgende herbergiers, kasteleins of uitbaters zijn bekend: Martinus Marisse, schoenmaker en winkelier (1881), Matheus A. van Schendel, rietdekker (1907-1910), Weduwe Johanna van Schendel-Marijnissen (1910), Johanna Marijnissen, gehuwd met Franciscus Leyten, Cornelis A.H. Krijnen (1939), Jacobus G. van Bekhoven (1950), Adam van Bekhoven (1957), Hendrikus P. van Wijk (1965) en Toos en Marius Buijs (2002). Vanaf 2006 is Joep van Bekhoven de uitbater.
Foto’s / afbeeldingen: Ado Schellekens en archief Heemkundekring De Vlasselt.
Bronnen: BN/DeStem van 26 april 2004 en 15 juni 2006, auteur Jan van Vliet, en Heemkundekring De Vlasselt, boekje 1984 ‘Herbergen vroeger en nu’.
