Tegenover de eerste Zuidveren heeft heel lang een grote schuur gestaan, de kolenschuur. In de film van Harmonie O.V.U. uit 1966 is die schuur nog te zien. Bij de inrit naar de Onderdijk, op de groenstrook met kunstwerk, heeft een woning gestaan; hierover meer bij het vorige verhaal over de Onderdijk. Een beetje verder hebben twee naoorlogse noodwoningen gestaan. Lang geleden stond daar een groter pand met de achterkant aan de Dorpsstraat.
Begin dertiger jaren was deze straat nog een provinciale weg en werd daarom 'de grote weg' genoemd. De loods en vier huizen links op de oude foto waren toen nieuw. De hoge houten palen werden 'seinpalen' genoemd en droegen draden van de telefoon en elektriciteit.
Op de straatstenen liggen ook hier vele paardenmoppen. Ja, het meeste verkeer bestond uit paard en wagen. Het schoonmaken van de straten werd toen gedaan door gemeentearbeiders, de straatvegers, die met veger en schep de stronthopen opruimden en in een karretje meenamen. De loods links is in 2007 verbouwd tot woonhuis.
In het vorige deel van de Dorpsstraat zijn twee winkels geweest: kruidenier en bakker. In dit gedeelte waren ooit vijf winkels. Nu nog een winkel plus een kapsalon. Ook waren er twee transportbedrijven gevestigd en er is zelfs een bankkantoor geweest. In jubileumgidsen van Wagenbergse verenigingen, de Jeugdtoto voor VCW en de carnavalskranten van De Erpelrooiers hebben al vele leuke advertenties gestaan. Maar ook in de gemeentegidsen van Terheijden.
Op nr. 25 was een schoenenwinkel, met een tijdje een postkantoor erbij, van Janus de Bont. Vervolgens kwamen hier Piet en Marie Moerenhout met schoenen, zelf gemaakte ijsco en friet. Hij was algemeen bekend als 'Piet friet'. Zijn frietkraam stond meestal op de hoek van de Dorpsstraat en de Gomarusstraat, die er toen nog niet was. Daarna was hier een tijdje transportbedrijf De Deugd gevestigd.
Op nr. 18 was een slagerij met winkel van Marijnissen. Daarna drogist en schilder Van Vugt. Zijn vader heeft een schildersbedrijf gehad op nr. 21. Op nr. 20 was voor de oorlog een kruidenierswinkel van Mie van Steen. Op de winkelramen stond reclame. Haar man Door Blijlevens had een timmerbedrijfje. Daarna woonde hier melkboer Rinus Mureau. Met zijn bakfiets en later een kleine melkwagen ging hij de huizen langs en verkocht losse liters verse melk uit de melkfabriek. Bij hem kon men terecht voor allerlei tuinzaden en hij was ook verzekeringsagent.
Op nr. 35 was de kleine aanbouw links van 1948 tot 1962 de ingang voor de Boerenleenbank, destijds de woning van kassier Damen. Hier kwam toen het transportbedrijf van de familie Fens, die al langer op Wagenberg actief was en nog steeds is.
Op nr. 37 is er al ongeveer een eeuw een winkel gevestigd. Dat begon met de familie Verhaard: loodgieter, fietsen, radio’s. Janus Verhaard was ook stoker in de boterfabriek tegenover zijn huis. En sinds 1995 kennen we hier de kapsalon van Frieda Oonix.
Op nr. 39 was begin vorige eeuw ook al een winkel, de zadelmakerij en schoenmakerij van Dirkse. Nu vanaf 1980 is hier Slagerij Leo Hermans bekend met het 'postkantoor'.
Ook in dit gedeelte van de Dorpsstraat is er al heel lang een café. Vanaf omstreeks 1860 bestaat hier een herberg. Deze herberg is gedurende meer dan 100 jaar uitgebaat door de familie Van Gils. Omdat de eerste kastelein ook rietdekker was, heeft de familie mede bekend gestaan als 'den dekker'. De latere generaties waren naast herbergier of caféhouder tevens landbouwer. De naam was toen In De Zwaan. Op het raam boven de voordeur, het bovenlicht, was een grote zwaan geschilderd. In 1963 kwam hier de familie Van der Vorst en veranderde de naam in Nicotiny. En vanaf 2016 is het Bas Mulder die de tapkraan bedient in zijn etablissement genaamd Bij Bas 'Meer dan alleen café', want je kan er nu ook eten en daar zijn meerdere verenigingen thuis.
Aan het einde van dit gedeelte Dorpsstraat hebben vroeger aan weerskanten nog twee woningen gestaan. Op het parkeerplaats bij de LEGO zijn die huisjes in 1910 verbouwd tot kantoor en kaasmagazijn van het melkfabriek. En waar nu de fietswinkel is van Janssens en de garage van slager Hermans, hebben ook twee huisjes gestaan en die zijn aan het einde van de oorlog verwoest.
Als laatste in de rij panden staat tegenwoordig de LEGO. Over de historie van dat oude bedrijfsgebouw de volgende keer meer.
Johan van der Made.