Moleneind en Molenstraat in Terheijden in vroeger tijden

De Molenstraat in de kom van Terheijden loopt langs de bekende en bijna dagelijks malende, windkorenmolen De Arend. Niet altijd heeft deze straat zo geheten. Vóór de invoering van de officiële straatnamen in 1954 heette de Molenstraat sinds mensenheugenis 't Moleneind. De toevoeging '-eind' duidt ook hier op het einde van het dorp: van de bebouwde kom.

De Terheijdense molen De Arend is gebouwd in 1742 en na een brand in 1756 herbouwd. Vóór De Arend heeft Terheijden nog twee andere plaatsen gehad waar windmolens stonden. In het ver in de historie liggend jaar 1355 was sprake van de 'Wintmolen van der Heiden'. Die oudst bekende molen stond aan de Haven op de zogenaamde molenwerf.

Daar vlakbij kennen we de (wijk) Molenpolder. De Markstraat was toen de Molenstraat. De rechtstreekse voorganger van De Arend heeft vanaf 1644 tot 1742 vóóraan op de Laakdijk gestaan, aan de rechterkant. Dat was toen de Molendijk. Het waren houten standaardmolens, zoals die van Zundert en die in Heusden.

Ook op Wagenberg heeft een standaardmolen gestaan, maar dat was in de 19e eeuw tot begin 20e eeuw. Het eerste deel van de Molenstraat vanaf de Schansstraat tot aan de molen ligt, net als de Schansstraat, op de buitenste rand van de Kleine Schans die is aangelegd in 1639. Het tweede deel van de Molenstraat is omstreeks 1390 aangelegd als een dijk die begon bij de molen aan de Haven en lag tot aan Wagenberg.

Het deel van deze oude dijk in Terheijden werd de Molendijk genoemd en buiten het dorp de Zeedijk. Het laatste deel van de Molenstraat ligt op die oude zeedijk die destijds aangelegd is in het toenmalig veengebied. In de loop van de tijd is dat deel van de dijk weggezakt en heeft in 1953 onder water gestaan.

Johan van der Made