Mr.Aalberse en Cornelis Norbart

De Mr. Aalbersestraat en de Norbartstraat in Terheijden. Deze in elkaars verlengde liggende straten dragen namen van personen die niets met de historie van Terheijden van doen hebben. Beide personen zijn actief werkzaam geweest bij de opkomst van de arbeidsbeweging in ons land in het begin van de vorige eeuw. Op dat gebied hebben deze mensen hun sporen verdiend en hebben daarom ook hier een straatnaam gekregen.

De Mr. Aalbersestraat verwijst naar de politicus Mr. P.J.M. Aalberse. Hij was minister van Arbeid en heeft zich ingezet voor de sociale toestanden van de arbeiders. Eén van zijn bekendste daden is ongetwijfeld geweest het wijzigen van de Arbeidswet in 1919. In die wet was onder meer het werk voor jongeren beneden de 18 jaar beter geregeld en er was een vrije zaterdagmiddag ingevoerd. De werkdag van een arbeider mocht niet langer dan 8,5 uur zijn.

In 1914, vijf jaar eerder dus, was in Terheijden al de R.K. Bouwvakarbeidersbond opgericht. In Wagenberg kwam in 1917 de Katholieke Arbeiders Bond en een jaar later de Werkliedenvereniging, elk met een eigen vlag en vaandel. Het 50-jarig bestaan van deze verenigingen van arbeiders werd feestelijk gevierd in 1964 en in 1967. Daarnaast heeft Aalberse de aanzet gegeven voor de Woningstichtingen door het verstrekken van bouwsubsidies. In Terheijden heeft men daar gebruik van gemaakt en is in 1919 Volksbelang opgericht; nu is dat Woonvizier (Zie Vlasseltboekje 125: '90 jaar Volksbelang'). De Aalbersestraat komt in veel plaatsen voor, o.a. ook in Oosterhout.

De Norbartstraat was tot 1960 enkele jaren Sint Antoniusstraat, maar is toen veranderd. De voorkeur werd gegeven aan de oud-voorzitter van de R.K. Werklieden Vereniging in het Bisdom Breda: Cornelis Norbart. Hoewel deze persoon geen Terheijdenaar was, vond het gemeentebestuur het in 1960 toch van belang om hem met een straatnaam te vereren. Daarvoor werd de St. Antoniusstraat gewijzigd in Norbartstraat.

Wie was deze Norbart? Cornelis Norbart was geboren in 1897 in Den Hout als zoon van een arbeider. Vanaf 1922 was hij werkzaam bij de Bredase Arbeidersbond waarvan hij in 1927 voorzitter is geworden. In de dorpen was hij geregeld spreker op vakbondsvergaderingen. Al na 12 jaar, in 1939, is hij overleden, slechts 41 jaar oud.

De plechtige uitvaartdienst vond plaats in de O.L.Vr. Hemelvaartkerk in de Bredase Ginnekenstraat waar de Wagenbergenaar Damen pastoor was. Daarna ging 'een machtige stoet van vertegenwoordigers van verenigingen en organisaties, waarbij de overledene rechtstreeks of zijdelings was betrokken de lijkkoets vooraf, terwijl de geestelijke adviseurs mede in den stoet aanwezig waren', naar de begraafplaats Zuylen.

De voorouders van Cornelis Norbart kwamen uit Made, evenals diens tegenwoordige naamgenoten in Wagenberg en Terheijden. Niet alleen in Terheijden is er een Norbartstraat. We komen deze straatnaam ook tegen in Made (voorheen Stuivezand), Etten-Leur, Steenbergen en Hoogerheide.

Johan van der Made.

Beelden bij dit artikel