Vogelstraat en Vogelstoep in Wagenberg. Bij de vaststelling van deze straatnaam eind 1953 werd een oude naam in ere hersteld. De naam ‘Vogelwegh’ staat al vermeld op een globaal getekende landkaart van 1530. In oude documenten komt ook de naam ‘Vogelschenwech’ en ‘Veugelsenwegh’ voor. Maar tot in de vorige eeuw gebruikte men hier meestal de naam Thijsseweg.
Het straatnaambordje vermeldt Vogelstraat en betekent: straat naar de Vogel. Het gebied ‘De Vogel’ ligt aan het einde van de straat aan de overkant van de provinciale weg. De volksnaam was ‘Het Veugeltje’. Een andere oude volksnaam daar was ‘De Zeug’. In de 2e helft van de 19e eeuw woonde op nr. 31 Bart van Alphen, die een boerenherbergje had genaamd ‘In de Zeug’.
De Vogelstraat begint aan de Dorpsstraat. Aan de westkant van de Vogelstraat ligt het gebied Zuidveren en aan de andere kant het Spieken. Waarschijnlijk heeft Het Spieken deel uitgemaakt van het gebied rond de Zoutendijk aan de overkant van de Thijssenweg.
Lang geleden, in het jaar 1399, was er sprake van ‘de stoepe van Waghenbergh’ (zie Vlasselt-boekje 123, blz. 97). Wat was dat voor een stoep en waar zou die gelegen kunnen hebben? We weten dat de stoep een verhoging is voor een huis, maar het is ook een oprit aan de waterkant. Deze laatste verklaring kan een betekenis zijn voor die Wagenbergse stoep. Een beetje meer duidelijkheid geven verkopen van onroerend goed uit de 17e en 18e eeuw (zie Vlasselt-boek 156, blz. 295-296). Daarin is o.a. vermeld: ‘In de Suytveren aende Vogelsche Stoep’ in 1549 en ‘Lant aenden vogelschen Stoep, westwaerts aenden Vogelschen wech’ in 1563.
De eerste beschrijving verwijst naar de Zuidveren. Het stuk land in de tweede beschrijving lag aan de Stoep en aan de Vogelstraat. Een voor de hand liggende locatie van die oude Wagenbergse stoep kan zijn ter plaatse van Dorpsstraat 41 en 43. Beide panden staan hoger dan de Dorpsstraat en de aflopende Vogelstraat. Tijdens de watersnood in 1953 voeren er bootjes en dat zal zo ook zijn geweest rond 1400.
Door heel Wagenberg lag toen al de Wagenbergsedijk. De Elisabethsvloed van 1421 was de hevigste van meerdere overstromingen in die tijd, waardoor Wagenberg ongeveer een halve eeuw aan de zee heeft gelegen. Die Wagenbergse stoep moet in de omgeving zijn opgevallen en zal daarom als oriëntatiepunt zijn vermeld. Wellicht is deze stoep een laad- en losplaats geweest van vrachtscheepjes en mogelijk ook een veerstoep voor een pontje van en naar bijvoorbeeld Zevenbergen. Dit zou dan de naam ‘Zuidveren’ kunnen verklaren als zijnde een veer vanuit het noorden naar het zuiden. Zo ligt in Langeweg de Zuiddijk en dat was de zuidelijke dijk van de vroegere provincie Holland.
Voorbij de woonhuizen nr. 19A en 36 verandert de straat in een polderweg. Vanwege de agrarische ligging zijn de voormalige boerderijen van Verhoef, Sprangers, Van Tetering, Broeders en De Graaf nog goed te herkennen. Tijdens de watersnood in 1953 kwam het zeewater alweer tot aan Wagenberg. Ook de lage Vogelstraat stond toen blank. Met het houten Markpontje van Schets uit Terheijden zijn veel dieren uit de Zonzeelse Polder op Wagenberg gebracht. Het water heeft hier bijna tot aan de raamdorpels gestaan en ging met eb en vloed op en neer.
Vermeldenswaard – en mogelijk niet volledig – zijn de volgende adressen.
Nr. 1 – Garage Janssens bestaat al vanaf 1933 en werd gestart door opa Janus Janssens als ‘rijwielhandel en reparatie-inrichting’. Janus had een eigen fietsmerk genaamd ‘A.J.W’.
Nr. 2 – Daar is Ongediertebestrijding ‘Faunacontrol’. In de vorige eeuw waren er ‘mollenvangers’ hier op het dorp, te weten Hulten en Schuurmans.
Nr. 5 – Hier waren de laatste generaties van het eeuwenoude Wagenbergse Rietdekkersbedrijf Van der Sanden gevestigd.
Nr. 16 – In 1968 woonde hier Schuurmakers met verzekeringen.
Nr. 15 – Aannemer Van Dijk en daarna Mureau waren hier.
Ter plaatse van 15A en 17 hebben na de oorlog noodwoningen gestaan.
Naast nr. 36 heeft tot 2000 de Wagenbergse vrijwillige brandweer zijn onderkomen gehad.
Nr. 21 was een boerderij en nu Pluimveebedrijf Verhoef.
Voorbij het speeltuintje en de volkstuintjes ligt sinds 1981 een klein ‘woonwagenkamp’.
Bij de Thijssenweg vervolgt de Vogelstraat naar links. Recht vooruit op Thijssenweg 30, 4927 PC Hooge Zwaluwe (jawel) staat de voormalige boerderij van Damen en is nu Schoonheidssalon ‘Pure Beauty Jolanda’.
Naast nr. 23 vind je in de voormalige landbouwschuur nu handwerkwinkel, hobbywinkel én atelier ‘Bonita-Loka’.
En… ongeveer evenwijdig aan het begin van de VOGEL-straat gaat binnenkort de POSTDUIF-straat komen!
Johan van der Made.